Voor veel 18-jarigen begint een nieuwe levensfase: volwassenheid, meer vrijheid en eigen keuzes. Tegelijkertijd speelt het scherm – smartphone, tablet of laptop – een steeds grotere rol in het dagelijks leven. Uit recente cijfers blijkt dat jongeren gemiddeld 5,1 uur per dag op hun telefoon zitten. De kernvraag luidt: hoe combineren 18-jarigen intensief schermgebruik met een gezond sociaal leven?
Wat weten we over schermtijd en social media onder jongeren
Jongvolwassenen van 16 tot 25 jaar spenderen op doordeweekse dagen zo’n 6 tot 7 uur achter schermen – studie, werk of vrije tijd inbegrepen. Bij het mediagebruik blijkt vooral uit te maken wat jongeren doen: actief deelnemen op social media versus passief scrollen.
Pas wanneer jongeren meer dan vier à vijf uur per dag achter een scherm doorbrengen, worden er verbanden gevonden met een verminderd psychosociaal welzijn. Verder blijkt dat echt sociale interactie via platforms (zoals chatten of delen) vaak minder negatief uitpakt dan alleen scrollen zonder interactie.
Specifiek voor 18-jarigen: uitdagingen en kansen
Bij de 18-jarige leeftijd spelen unieke factoren een rol: meer zelfstandigheid, nieuwe sociale kringen (studie, werk) en de continue toegang tot schermen. Jongeren besteden in de leeftijd van 17 tot 18 jaar gemiddeld rond de zes uur per dag aan mediagebruik. Streamingdiensten, gaming en social media vormen daarbij de populairste vormen van online ontspanning.
Het online landschap is echter breder dan dat. Jongeren komen vaak in aanraking met uiteenlopende vormen van digitaal entertainment, variërend van internationale streamingdiensten tot sociale platforms en, op latere leeftijd, ook met websites zoals buitenlandse casino’s die zich richten op volwassenen. Dergelijke omgevingen vragen om bewust mediagebruik, duidelijke leeftijdsgrenzen en goede begeleiding vanuit ouders en onderwijs. Digitale weerbaarheid helpt jongeren om gezonde keuzes te maken binnen deze snel veranderende online wereld.
Uitdagingen
- Tijd die gepland was voor fysieke ontmoetingen gaat soms deels naar schermgebruik.
- Jongeren met weinig regels rondom schermtijd slapen gemiddeld minder lang en rustiger.
- Passief gebruik (zoals eindeloos scrollen) blijkt vaker samen te gaan met concentratieverlies en onzekerheid.
Kansen
- Social media en schermen kunnen juist helpen bij het onderhouden van vriendschappen, zeker wanneer jongeren bijvoorbeeld verhuizen of starten in een nieuwe omgeving.
- Schermen maken sociaal contact flexibeler, ook onderweg of tussen studie/werk door.
- 18-jarigen hebben de mogelijkheid eigen afspraken te maken over schermen en sociaal leven.
Richtlijnen en praktische tips voor 18-jarigen
Het gaat niet primair om het nulpunt schermtijd maar om bewuste balans. Hieronder enkele praktische adviezen:
- Stel vaste grenzen: probeer uiterlijk een uur voor bedtijd schermen uit te schakelen of meldingen stil te zetten. Dit draagt bij aan een betere nachtrust.
- Reflecteer actief gebruik: gebruik je apparaten vooral om contact te onderhouden en te participeren (chatten, delen), niet alleen om passief te scrollen. Passief gebruik blijkt vaker samen te gaan met negatieve effecten.
- Plan offline ontmoetingen: zet regelmatig een moment in je agenda om vrienden of nieuwe kennissen fysiek te zien. Dit versterkt sociale vaardigheden en voorkomt dat schermen de hoofdrol nemen.
- Zorg voor rustmomenten: wissel schermtijd af met buiten zijn, beweging of hobby’s zonder scherm. Dit helpt de balans te bewaren.
- Controleer jezelf: merk je dat je vaker kijkt op je scherm zonder sociaal doel of dat je minder zin hebt in echte ontmoetingen, dan is het tijd om je gebruik onder de loep te nemen.
Balans tussen online en offline leven
Voor 18-jarigen geldt: schermen en social media zijn geen probleem op zich – het zijn tools die gebruikt kunnen worden. Het echte verschil zit in de wijze van gebruik. Wanneer schermtijd dient als verlengstuk van het sociaal leven en niet als vervanging daarvan, blijft de balans in stand. De overgangsfase van de achttiende verjaardag biedt een mooie kans om eigen regels te stellen én naast het online leven actief sociale contacten te investeren. Zo ontstaat een combinatie van digitale connectie én echte ontmoeting, en blijft het sociale leven sterk – met of zonder scherm.
