Je verjaardag komt eraan. Niet zomaar eentje, maar die beruchte 18. Plots ben je volgens de wet volwassen. Klinkt groot? Dat is het ook. In Nederland verandert er best wat als je de kaarsjes op je achttiende uitblaast. De wet ziet je vanaf dan als iemand die zelf keuzes mag maken, maar ook iemand die z’n eigen boontjes moet doppen.
Er komt dus van alles op je bordje. Spannende dingen, maar ook serieuze zaken. En hoewel iedereen het op z’n eigen tempo ervaart, zijn er een paar vaste punten die voor iedereen gelden.
Rijbewijs halen (of eindelijk écht gebruiken)
Technisch gezien mag je vanaf 17 al je rijbewijs halen, maar pas op je 18e mag je zonder begeleider de weg op. Dus als je op je zeventiende al examen hebt gedaan, kun je vanaf je verjaardag écht gaan rijden.
Heb je nog geen rijbewijs? Dan mag je nu starten met rijlessen, theorie-examen doen en vervolgens praktijkexamen afleggen. Geen verplichte leeftijd meer voor een begeleider naast je: jij bent de baas over het stuur.
Zelf je geldzaken regelen
Vanaf je 18e regel je officieel zelf je bankzaken. Dat betekent: je eigen rekening, je eigen toeslagen en, niet onbelangrijk, je eigen schulden.
Niemand hoeft meer toestemming te geven voor een lening of abonnement. Klinkt volwassen, toch?
Nieuwe vrijheden, ook online
Je hebt vanaf je achttiende toegang tot dingen die eerder verboden terrein waren. Denk bijvoorbeeld aan online gokken of het bezoeken van een fysiek casino. Dit is nu wettelijk toegestaan, al wordt er wel streng gecontroleerd op je leeftijd.
Er zijn volop casino’s waar je als volwassene mag spelen, online en offline. Toch wordt er bij online gokken op je verantwoordelijkheid gerekend. Je kan bijvoorbeeld zonder problemen gaan spelen bij een betrouwbaar casino zonder registratie, maar je staat wel volledig zelf in voor jouw veiligheid.
Kies dus alleen voor de beste goksites, waar je tools krijgt om veilig en verantwoordelijk te spelen. Niet alles draait om winnen!
Daarnaast mag je nu een contract afsluiten bij een telefoonprovider, een leasefiets regelen, of zelfs beginnen met beleggen – allemaal zonder handtekening van je ouders.
Stemmen, stemmen, stemmen
Eén van de grootste veranderingen? Je mag je stem laten horen. Zodra je 18 bent, heb je stemrecht. Gemeenteraadsverkiezingen, Tweede Kamer, Europees Parlement – jij mag nu dat rode potlood vastpakken en bepalen wie er in Den Haag of Brussel iets te zeggen krijgt.
Het is niet verplicht om te stemmen, maar er wordt wel verwacht dat je meedoet. De politiek gaat immers over jouw toekomst. Van studiefinanciering tot woningmarkt en zorg – allemaal onderwerpen waar jij als jongvolwassene direct mee te maken krijgt.
Zorgverzekering wordt verplicht
Vanaf 18 jaar moet je zelf een zorgverzekering afsluiten. Tot je achttiende was je meeverzekerd via je ouders. Daarna stopt dat automatisch. Je hebt drie maanden de tijd om een verzekering af te sluiten, met terugwerkende kracht vanaf je verjaardag.
Doe je dat niet? Dan kun je uiteindelijk een boete krijgen. Gelukkig is er zorgtoeslag om je te helpen de maandelijkse premie te betalen. Als je weinig verdient of nog studeert, heb je daar vaak gewoon recht op.
Studiefinanciering aanvragen
Als je een opleiding volgt aan het mbo, hbo of de universiteit, kun je vanaf je achttiende studiefinanciering aanvragen. Je kunt dan een basisbeurs, aanvullende beurs en/of lening krijgen. Als je op kamers woont, krijg je vaak iets meer.
Het aanvragen regel je via DUO. Zij zorgen ook voor je studentenreisproduct, zodat je gratis of met korting kunt reizen. Let op: geld lenen kost geld, ook bij DUO. Dus een beetje planning is geen overbodige luxe.
In militaire dienst? Nee, maar inschrijven moet wel
Nederland kent geen “echte” dienstplicht meer. Zodra je 18 wordt, krijg je automatisch een brief van Defensie, maar de opkomstplicht is opgeschort. Voor jongens én meisjes.
Je hoeft dus niet op te komen dagen, maar je wordt wel geregistreerd als dienstplichtig.
Juridisch verantwoordelijk
Ook juridisch gezien verandert er veel. Je wordt vanaf 18 volledig aansprakelijk voor je eigen gedrag. Word je verdacht van iets strafbaars? Dan word je meestal niet meer berecht via het jeugdstrafrecht, maar via het volwassenensysteem.
Dat betekent ook: je kunt zelf juridische overeenkomsten aangaan. Denk aan het huren van een woning, een arbeidscontract, of het kopen van iets groots op afbetaling. Je handtekening geldt vanaf nu écht als bindend.
